آیا می‌توان داستان رستم و سهراب را تراژدی نامید؟ اشاره به موضوع و تأملی بر دیدگاه رایج در نوشتۀ قبلی که به مضامین تراژیک شاهنامه اختصاص داشت، داستان رستم و سهراب را هم در میان چند تراژدی انگشت‌شمار موجود در شاهنامه جای دادیم؛ داستان تأثربرانگیز رویارویی میان پدر و پسر…

تراژدی و قصه‌های سوگ‌آور؛ تفاوت میان روایت یونانی و ایرانی اشاره به موضوع و توضیح یک نکته در نوشته‌های قبلی برخی مضامین موجود در داستان‌های اساطیری ایران مانند «نبرد خیر و شر» و «انتخاب انسان» و «سفر و تفسیرهای مختلف آن» را با هم بررسی کردیم. اینجا و در این…

مضمون سفر؛ از حماسۀ گیلگمش تا هفت شهر عشق اشاره به موضوع و توضیح یک نکته در یادداشت قبلی به دو مضمون از مضامین موجود در داستان‌های اساطیری ایران، به «نبرد خیر و شر» و به «انتخاب انسان» پرداختیم و نمونه‌هایی از آن را بررسی کردیم. مضامین دیگری هم در…

انتخاب فردوسی و تأثیر آن بر آیندگان مقدمه‌ای کوتاه و اشاره به موضوع چنان که می‌دانیم تاریخ اساطیری ایران دربرگیرندۀ نام ده‌ها پهلوان بزرگ و زندگی پرماجرای آن‌ها است و هر دوره‌ای از این تاریخ، شخصیت‌های مهم و اثرگذار و داستان‌های جذاب خود را دارد. اما این پرسش در ذهن…

تقدس‌زدایی از ایزدان و تبدیل آن‌ها به شاهان و پهلوانان فانی اشاره‌ای به موضوع اوایل دهۀ هفتاد بود که دکتر مهرداد بهار (وفات: آبان 1373) در مصاحبه‌ای به برخی ویژگی‌های «اساطیر و حماسه‌های ایرانی» پرداخت و از روند و سیر شکل‌گیری برخی اسطوره‌ها و حماسه‌ها و تغییر و تحولاتی که…

فرمانروایی که به اختیار خود از تاج و تخت دست کشید اشاره‌ای به گذشته چنان‌که در داستان سیاوش و در روایت زندگی او بعد از ترک ایران اشاره شد، شهریار با یکی از دختران افراسیاب پیوند زناشویی بست و با تورانیان قوم و خویش شد. حاصل این ازدواج، پسری بود…

شاهزاده‌ای که در غربت کشته شد بازی بی‌پایان سرنوشت از میان صدها داستان کوتاه و بلند اساطیری ایران، قصۀ سیاوش و فرجام غم‌بار او یکی از مشهورترین‌ها و جذاب‌ترین‌ها و البته بدون تردید یکی از تأثیرگذارترین‌هاست. او شهریاری بود که از کودکی زیر دست رستم، پهلوان بزرگ زمانه تربیت شد…

اشاره نبرد رستم و اسفندیار نقطۀ اوج یا دست‌کم یکی از نقاط اوج تاریخ اساطیری ایران است. پیکار دو پهلوان بلندآوازه و سرسخت که به حکم تقدیر، مجبور به رقابت و نزاع با یکدیگر می‌شوند و درنهایت یکی از آن‌ها دیگری را می‌کُشد. در اینجا نه با تقابل همیشگی خیر…